【指導参考事項】
・ 場所名 道立中央農試 ・ 課題名 水田耕鋤方式に関する試験 ・ 年 次 40〜45 |
・ 目 的
耕転、代掻程度を異にした場合の各種田植機について、植付精度及び活着について調査し、生育収量についても補足的に追跡調査する。43年〜45年は、沖積田で実施したので、45年度は泥炭地について実施する。
・ 試験方法
試験場所 北村(幌達布)
供試機種 トラクタ:フィアット415S 田植機 サ−クルRTP−1(ポット苗)
耕 転:コ−キロ−タリ− ヤンマ−FP−2 (紐苗)
代 掻:コマツス−パロ−タ クボタSPS
(マット苗)
耕耘の条件 | 代掻 条件 (3回) |
田植機 | 比較 | |||||||
作業速度 (m/s) |
ロ−タリ− 回転数 (rpm) |
ロ−タリ ピッチ (mm) |
ポット苗 | 紐苗 | マット苗 | (成苗手植) | ||||
紐区 | 0.20 | 249 | 24.6 | 3 | ○ | ○ | ○ | ○ | ||
中区 | 0.36 | 349 | 45.5 | 2 | ○ | ○ | ○ | |||
粗区 | 0.63 | 177 | 107.0 | 1 | ○ | ○ | ○ | |||
計 | 3 | 3 | 3 | 27+3 |
・ 主要成果の具体的データ
耕転・代掻時の砕土分布
代掻程度
代掻程度
項目/ 苗代/ 耕耘 |
ポット苗 | 普通苗 | ||||||||||
細 | 中 | 粗 | 中 | |||||||||
細 | 中 | 粗 | 細 | 中 | 粗 | 細 | 中 | 粗 | 細 | 中 | 粗 | |
精玄米重 | 442.6 | 431.7 | 471.3 | 474.7 | 452.0 | 447.0 | 548.1 | 432.2 | 436.0 | 467.5 | 505.4 | 483.4 |
収量比 | 97.9 | 95.5 | 104.3 | 105.0 | 100 | 98.9 | 121.3 | 95.6 | 96.5 | 103.4 | 111.8 | 106.9 |
品質 | 4中 | 3下〜4上 | 4中 | 4上 | 3下 | 3中下 | 3下〜4上 | 3上 | 3中 | 3下〜4上 | 4中下 | 3中 |
項目/ 耕耘 |
作業速度 (m/sec) |
砕土率 (%) | 表面積 係数 |
|||||
8cm以上 | 8〜4 | 4〜2 | 2〜1 | 1〜0.5 | 0.5以下 | |||
細区 | 0.3 | − | 2.4 | 14.9 | 19.6 | 19.6 | 23.6 | 156.6 |
中区 | 0.48 | 2.3 | 8.7 | 12.1 | 16.2 | 16.2 | 19.2 | 154.3 |
粗区 | 0.51 | 11.4 | 17.7 | 14.7 | 14.4 | 14.8 | 14.8 | 110.5 |
項目/ 耕耘/ 代掻 |
作業速度 (m/sec) |
スリップ率 (%) |
砕土率 (%) | ||||||
38.1mm以上 | 38.1〜19.1 | 19.1〜9.52 | 9.52〜4.76 | 4.76〜2.38 | 2.38以下 | ||||
細 | 細 | 0.98 | 4.8 | − | 2.1 | 4.9 | 11.5 | 17.6 | 63.9 |
中 | 1.00 | 2.0 | − | 2.5 | 5.6 | 10.7 | 18.0 | 63.2 | |
粗 | 1.02 | 4.0 | − | 5.2 | 4.6 | 8.9 | 17.0 | 64.3 | |
中 | 細 | 1.00 | 3.3 | − | 1.2 | 4.6 | 10.8 | 16.2 | 67.2 |
中 | 0.96 | 5.9 | − | 2.5 | 5.7 | 6.8 | 18.4 | 66.6 | |
粗 | 0.93 | 6.3 | − | 5.3 | 7.0 | 9.3 | 20.0 | 58.4 | |
粗 | 細 | 0.86 | 4.6 | − | 3.3 | 6.2 | 10.0 | 15.5 | 65.0 |
中 | 0.90 | 4.1 | − | 2.4 | 5.5 | 8.0 | 15.7 | 68.4 | |
粗 | 0.88 | 4.9 | 3.1 | 5.0 | 6.7 | 7.8 | 13.6 | 63.8 |
項目/ 耕耘/ 代掻 |
硬度(下げ振り貫入深) (mm) |
泥深 (mm) |
|
細 | 細 | 69 | 126 |
中 | 86 | 152 | |
粗 | 75 | 147 | |
中 | 細 | 68 | 133 |
中 | 63 | 144 | |
粗 | 71 | 142 | |
粗 | 細 | 69 | 143 |
中 | 66 | 134 | |
粗 | 75 | 133 |
草丈 (cm) |
葉数 (枚) |
鞘高 (cm) |
分けつ |
茎葉乾物 (g/100本) |
根部乾物 (g/100本) |
品種 | |
紐 苗 | 7.1 | 3.0 | 2.8 | 0 | 1.0 | 0.5 | しおかり |
マット苗 | 8.6 | 2.9 | 2.2 | 0 | 0.8 | 0.5 | 空育294 |
ポット苗 | 13.8 | 4.1 | 2.5 | 0.2 | 2.6 | 1.1 | ほうりゅう |
普通苗 | 15.2 | 5.2 | 2.4 | 2.0 | 6.2 | 1.7 | 〃 |
項目/ 耕耘/ 代掻/ 苗別 |
作業速度 (m/sec) |
株間隔 | 植付 深さ (cm) |
植付 本数 (本) |
植付姿勢 (%) | ||||||||
平均 | S | CV | 直立 | 傾斜 | 倒伏 | 浮上 | 欠株 | ||||||
ポ ッ ト 苗 |
細 | 細 | 0.45 | 15.8 | 4.11 | 25.7 | 1.1 | 2.5 | 84 | 5 | − | 1 | 10 |
中 | 0.48 | 14.7 | 2.95 | 20.0 | 2.0 | 3.0 | 92 | 8 | − | − | − | ||
粗 | 0.37 | 13.1 | 2.44 | 18.7 | 1.4 | 3.6 | 76 | 15 | 3 | 6 | − | ||
中 | 細 | 0.38 | 12.9 | 2.96 | 22.9 | 1.8 | 2.9 | 71 | 21 | 2 | 3 | 3 | |
中 | 0.45 | 14.6 | 3.75 | 25.7 | 1.0 | 2.8 | 83 | 10 | 7 | − | − | ||
粗 | 0.34 | 11.9 | 4.21 | 35.6 | 0.8 | 3.1 | 61 | 13 | 20 | 6 | − | ||
粗 | 細 | 0.36 | 12.1 | 3.10 | 25.9 | 1.0 | 2.9 | 76 | 19 | 3 | − | 2 | |
中 | 0.40 | 13.6 | 3.80 | 27.4 | 1.8 | 3.6 | 76 | 8 | 16 | − | − | ||
粗 | 0.30 | 12.2 | 4.29 | 34.6 | 1.2 | 3.0 | 60 | 13 | 27 | − | − | ||
紐 苗 |
細 | 細 | 0.50 | 13.3 | 2.92 | 21.8 | 1.9 | 5.4 | 42 | 35 | − | 22 | 1 |
中 | 0.46 | 15.5 | 5.75 | 37.1 | 2.6 | 5.3 | 56 | 23 | 5 | 6 | 10 | ||
粗 | 0.44 | 14.0 | 2.32 | 16.4 | 1.5 | 5.8 | 77 | 16 | 1 | 3 | 3 | ||
中 | 細 | 0.48 | 13.5 | 2.84 | 21.1 | 1.9 | 6.6 | 56 | 29 | 6 | 5 | 4 | |
中 | 0.50 | 13.0 | 2.69 | 24.2 | 2.6 | 7.1 | 84 | 13 | 2 | − | 1 | ||
粗 | 0.45 | 11.3 | 1.37 | 12.1 | 1.6 | 7.4 | 97 | 3 | − | − | − | ||
粗 | 細 | 0.50 | 11.9 | 2.42 | 20.2 | 1.4 | 6.2 | 59 | 26 | 3 | 12 | − | |
中 | 0.48 | 12.8 | 2.86 | 22.3 | 2.6 | 6.7 | 76 | 21 | 2 | − | 1 | ||
粗 | 0.49 | 11.1 | 3.33 | 24.4 | 1.0 | 6.7 | 65 | 27 | 5 | 3 | − | ||
マ ッ ト 苗 |
細 | 細 | 0.62 | 13.1 | 1.52 | 11.6 | 2.4 | 4.3 | 43 | 57 | − | − | − |
中 | 0.60 | 13.7 | 2.25 | 15.6 | 1.9 | 3.9 | 48 | 42 | − | 10 | − | ||
粗 | 0.55 | 13.8 | 1.12 | 8.3 | 2.4 | 4.3 | 40 | 58 | − | − | 2 | ||
中 | 細 | 0.59 | 13.4 | 1.39 | 17.7 | 1.9 | 4.3 | 39 | 61 | − | − | − | |
中 | 0.51 | 13.3 | 2.76 | 20.6 | 2.1 | 4.3 | 42 | 54 | 1 | − | 3 | ||
粗 | 0.52 | 12.8 | 2.62 | 20.4 | 2.4 | 3.6 | 17 | 78 | − | 4 | 1 | ||
粗 | 細 | 0.59 | 13.7 | 2.42 | 17.5 | 2.0 | 5.2 | 34 | 63 | − | − | 3 | |
中 | 0.56 | 12.5 | 1.54 | 12.4 | 1.4 | 5.1 | 40 | 60 | − | − | − | ||
粗 | 0.52 | 13.0 | 1.52 | 11.7 | 2.0 | 3.7 | 75 | 23 | 2 | − | − |
項目/ 耕耘/ 代掻/ 苗別 |
活着 | 活着率(%) | 乾物重(g/100本) | |||||
枚数 | 本数 | 株数 | 本数 | 茎葉部 | 根部 | |||
ポ ッ ト 苗 |
細 | 細 | 26 | 80 | 87 | 98 | 5.26 | 2.54 |
中 | 30 | 93 | 100 | 100 | 6.44 | 4.03 | ||
粗 | 30 | 111 | 100 | 98 | 5.85 | 3.63 | ||
中 | 細 | 29 | 85 | 97 | 94 | 6.64 | 4.32 | |
中 | 29 | 77 | 97 | 67 | 4.84 | 2.79 | ||
粗 | 30 | 113 | 100 | 100 | 6.48 | 3.03 | ||
粗 | 細 | 30 | 86 | 100 | 96 | 6.60 | 3.34 | |
中 | 29 | 79 | 97 | 93 | 5.10 | 3.62 | ||
粗 | 30 | 102 | 100 | 100 | 5.95 | 2.94 | ||
紐 苗 |
細 | 細 | 29 | 159 | 100 | 100 | 1.70 | 1.02 |
中 | 30 | 150 | 87 | 98 | 1.80 | 1.04 | ||
粗 | 30 | 179 | 100 | 96 | 2.09 | 1.60 | ||
中 | 細 | 29 | 189 | 100 | 100 | 1.00 | 1.00 | |
中 | 30 | 169 | 100 | 81 | 1.79 | 1.03 | ||
粗 | 30 | 244 | 100 | 100 | 2.00 | 1.10 | ||
粗 | 細 | 30 | 160 | 100 | 92 | 1.78 | 0.70 | |
中 | 29 | 163 | 110 | 84 | 1.55 | 1.00 | ||
粗 | 29 | 128 | 100 | 60 | 1.80 | 1.00 | ||
マ ッ ト 苗 |
細 | 細 | 30 | 143 | 100 | 100 | 2.50 | 1.02 |
中 | 30 | 143 | 100 | 100 | 1.94 | 0.90 | ||
粗 | 29 | 150 | 100 | 100 | 2.29 | 1.26 | ||
中 | 細 | 29 | 126 | 97 | 95 | 2.28 | 1.02 | |
中 | 30 | 129 | 100 | 100 | 1.82 | 0.65 | ||
粗 | 30 | 161 | 100 | 100 | 2.56 | 0.97 | ||
粗 | 細 | 29 | 124 | 97 | 91 | 2.44 | 0.99 | |
中 | 28 | 99 | 93 | 68 | 1.93 | 0.75 | ||
粗 | 30 | 190 | 100 | 100 | 2.15 | 0.95 | ||
普 通 苗 |
細 | 中 | 10.30 | 6.45 | ||||
中 | 中 | 11.75 | 5.47 | |||||
粗 | 中 | 10.60 | 5.05 |
処理/ 月日 |
細 | 中 | 粗 | ||||||
細 | 中 | 粗 | 細 | 中 | 粗 | 細 | 中 | 粗 | |
7/8 | -16 | -16 | -18 | ||||||
7/9 | -6 | -4 | -11 | -10 | -13 | -16 | |||
7/16 | -6 | -2 | -2 |
苗 別 |
項目/ 耕耘/ 代掻 |
活着時(6/13) | 幼形期(7/16) | ||||
草丈 (cm) |
葉数 (枚) |
分けつ (本) |
草丈 (cm) |
茎数 (本) |
|||
ポ ッ ト 苗 |
細 | 細 | 22.8 | 4.3 | 0.5 | 50.6 | 26.9 |
中 | 21.5 | 5.6 | 0.8 | 49.3 | 31.7 | ||
粗 | 20.7 | 5.0 | 0.3 | 44.9 | 23.9 | ||
中 | 細 | 20.3 | 5.3 | 0.5 | 45.1 | 30.3 | |
中 | 19.9 | 4.5 | 0.3 | 46.5 | 24.6 | ||
粗 | 17.9 | 5.5 | 1.1 | 44.2 | 32.1 | ||
粗 | 細 | 22.4 | 4.8 | 0.2 | 45.8 | 27.1 | |
中 | 21.0 | 5.3 | 0.5 | 43.3 | 17.9 | ||
粗 | 18.2 | 5.5 | 1.6 | 41.1 | 22.9 | ||
紐 苗 |
細 | 細 | 13.7 | 3.4 | 0 | ||
中 | 15.5 | 3.9 | 0.1 | ||||
粗 | 12.7 | 4.0 | 0 | ||||
中 | 細 | 13.9 | 3.5 | 0 | |||
中 | 13.0 | 3.7 | 0 | ||||
粗 | 11.1 | 3.8 | 0 | ||||
粗 | 細 | 16.9 | 3.8 | 0 | |||
中 | 13.2 | 3.8 | 0 | ||||
粗 | 11.1 | 3.7 | 0 | ||||
マ ッ ト 苗 |
細 | 細 | 17.8 | 3.9 | 0 | ||
中 | 17.6 | 4.0 | 0 | ||||
粗 | 16.8 | 3.9 | 0 | ||||
中 | 細 | 15.3 | 4.0 | 0 | |||
中 | 14.9 | 3.8 | 0 | ||||
粗 | 17.8 | 4.1 | 0 | ||||
粗 | 細 | 17.1 | 4.1 | 0 | |||
中 | 16.1 | 3.9 | 0 | ||||
粗 | 17.7 | 3.8 | 0 | ||||
普 通 苗 |
細 | 細 | 23.0 | 5.5 | 1.3 | 49.7 | 17.5 |
中 | 中 | 20.8 | 6.2 | 1.4 | 46.7 | 20.5 | |
粗 | 粗 | 21.9 | 5.7 | 2.1 | 48.3 | 20.7 |
耕耘 (分/10a) |
代 掻 (分/10a) |
代掻回数 (回) |
延時間 (分) |
|
粗区 | 17.'2" | 10.'55" | 1 | 10.'55" |
中区 | 18.'3" | 9.'54" | 2 | 19.'48" |
細区 | 34.'2" | 9.'08" | 3 | 27.'24" |
項目/ 耕耘/ 代掻 |
成熟期 | 10a当り | 収量比 (%) |
1000粒重 (g) |
品質 | ||||||
稈長 (cm) |
穂長 (cm) |
穂数 (本) |
籾重 (kg) |
粗玄米重 (kg) |
精玄米重 (kg) |
||||||
ポ ッ ト 苗 |
細 | 細 | 64.7 | 16.8 | 19.8 | 533.3 | 443.7 | 442.6 | 97.9 | 21.2 | 4中 |
中 | 65.9 | 16.6 | 23.5 | 523.3 | 439.0 | 431.7 | 95.5 | 20.7 | 3下〜4上 | ||
粗 | 66.9 | 16.4 | 22.0 | 573.3 | 479.8 | 471.3 | 104.3 | 21.3 | 4中 | ||
中 | 細 | 71.4 | 17.1 | 24.2 | 573.3 | 478.1 | 474.7 | 105.0 | 22.1 | 4上 | |
中 | 61.8 | 15.6 | 19.8 | 549.9 | 455.3 | 452.0 | 100 | 21.2 | 3下 | ||
粗 | 64.8 | 15.8 | 22.2 | 539.9 | 452.4 | 447.0 | 98.9 | 20.7 | 3中下 | ||
粗 | 細 | 68.1 | 16.1 | 20.7 | 673.3 | 561.5 | 548.1 | 121.3 | 21.0 | 3下4上 | |
中 | 65.3 | 16.2 | 22.5 | 523.3 | 437.5 | 432.2 | 95.6 | 21.0 | 3上 | ||
粗 | 68.0 | 16.4 | 18.9 | 526.6 | 440.2 | 436.0 | 96.5 | 21.5 | 3中 | ||
普 通 苗 |
中 | 細 | 69.9 | 16.7 | 21.4 | 559.9 | 469.2 | 467.5 | 103.4 | 21.9 | 3下〜4上 |
中 | 68.3 | 16.2 | 21.6 | 613.3 | 512.7 | 505.4 | 111.8 | 20.3 | 4中下 | ||
粗 | 71.5 | 16.9 | 23.4 | 586.6 | 486.9 | 483.4 | 106.9 | 21.8 | 3中 |